Mensen met een groen hart en soms dito vingers hebben vaak een heel andere beleving bij het fenomeen ‘neerslag’. Of het nu regen, hagel of sneeuw betreft; de gemiddelde natuurliefhebber is blij met elke druppel of vlok die er valt. Immers in de winter moet onze grootste buffer, het grondwater, worden aangevuld. Dat is afgelopen half jaar aardig gelukt ………..en dat hebben we geweten ook ! Worden er in een gemiddelde winter zo’n 30 knotwilgen een kopje kleiner gemaakt: afgelopen winter hebben we ons beperkt tot eentje (… in de tuin van Piet). Het was overal veel te nat om (veilig) te kunnen knotten. De wilgen zelf zullen daar vooralsnog weinig last van hebben, maar er zijn wél signalen dat de vrijwilligers elkaar deze winter hebben gemist. We hebben nog wel buiten gewerkt tijdens de Nationale Natuurwerkdag op 4 november, maar de traditionele slotdag in maart hebben we moeten laten schieten.

Intussen is het voorjaar aangebroken en al is het weer soms nog wat wisselvallig; rijf en hooivork zijn weer van stal gehaald en de eerste percelen aan de Westakkers zijn inmiddels gemaaid en gehooid. Alle gras / hooi is verwerkt in broeihopen en nieuwe muizenruiters. Fijn om met velen zo weer de armen uit de mouwen te kunnen steken; leuk ook dat er weer nieuwe dorpsgenoten zijn aangehaakt! De werkgroep Bomen & Struiken heeft alle bomen op de Westakkers nagelopen, gesnoeid en aangebonden. Van de ruim 25 bomen die 3 jaar gelden zijn geplant heeft slechts een tweetal het niet gered: onlangs is een dode notenboom vervangen door een levend exemplaar uit de eigen SLA-BomenHub; Ragnar bedankt!

Het Voedselbos ligt beduidend hoger dan alle aanliggende percelen. Daar dus geen last van lekke laarzen of klotsende oksels. Weliswaar is het Voedselbos voor het overgrote deel al ingericht; er zijn altijd nog hoekjes en gaatjes in de kruidlaag die gevuld moeten worden. Bovendien is het Voedselbos een plek waar mensen graag samenkomen en kennis maken met elkaar en de natuur. De perfecte plek dus ook om een schrijver in het wild te ontmoeten. Nee, niet dat insect dat op de vijver schaatst, maar een persoon die verhalen schrijft. Maak op zondag 26 mei kennis met kinderboekenschrijver Thijs Goverde die voorleest uit zijn boek Supergroen. Ook is er een kinderspeurtocht (7-12 jaar) door het Voedselbos naar de schurken en helden uit het boek. Aanmelden kan via www.huis73.nl. In de week voorafgaand worden diverse andere excursies voor kinderen georganiseerd. Kijk en meld je aan op onze agenda:

Ook voor volwassenen is het Voedselbos inmiddels een bekende plek van waaruit excursies starten. Op een prachtige zondag in april meldden zich ruim 35 deelnemers voor een wandeling in het Aa-dal. Zij genoten van een afwisselend programma: Eve en Maarten vertelden hoe verschillende dieren (bijvoorbeeld woelmuizen, insecten, dassen en vossen) samen zorgen voor ecologisch evenwicht in de natuur. Wiet van Bragt van het waterschap liet de knappe bouwwerken zien van de bever, maar ook hoe gevaarlijke situaties kunnen ontstaan door het graafwerk van dit indrukwekkende dier. Sjors de Kort van Brabants Landschap zorgde voor een primeur: hij had zojuist een nieuwe wissel (spoor) van dassen ontdekt en wees het gezelschap op de zwarte en witte haren in het prikkeldraad. Ook benadrukte hij de noodzaak om de kwetsbare natuur te beschermen tegen loslopende honden. Na afloop was er koffie, thee en zelfgemaakte ranja en koek. De voorzitter sloot af met de uitnodiging aan de deelnemers om nog eens terug te komen, bijvoorbeeld voor een nieuwe excursie of om lekker mee te werken in de natuur.

Ook aan de bestuurstafel heeft de klok niet stil gestaan. Zo heeft Albert Zomers inmiddels zijn bestuursstokje ‘Voedselbos’ overgedragen aan Helma Smolders. Onze Stichting is aan Albert veel dankbaarheid verschuldigd, immers zonder hem hadden we in Berlicum geen Voedselbos gehad! Fijn dat hij als meewerkend voorman betrokken blijft op het Voedselbos; mooi ook dat hij zijn eigen opvolger heeft geregeld, mogelijk vanuit eigenbelang. Helma is zeker geen onbekende: ook zonder haar geen Voedselbos. En voor de nieuwsgierigen onder ons link. Daarnaast zijn door het bestuur de eerste voorbereidingen getroffen voor ons eerste jubileum, immers het is alweer 10 jaar geleden dat de notaris zijn handtekening zette onder de stichtingsakte van onze stichting. Een en ander gaat plaatsvinden begin oktober; leuke ideeën zijn van harte welkom. En houd onze nieuwsbrief en socials in de gaten!

Voor de liefhebbers willen we ook ons Lentebock bier onder de aandacht brengen. We hebben nog voorraad en het eerstvolgende brouwsel wordt pas in de herfst geleverd.

Geniet van de lente, onze activiteiten en onze lokale bieren!

Bestuur Stichting Landschapsbeheer Aa-dal

Met de komst van de eerste sneeuwvlokken en het vertrek van de goede Sint, is ook het moment aangebroken om de eerste voorbereidingen te treffen richting de afsluiting van het jaar 2023. Je kunt maar beter op tijd zijn!

“Vrienden van SLA”

De afgelopen jaren zijn vele initiatieven opgezet door de stichting en door mensen die ons een warm hart toedragen. Denk aan het Voedselbos, de laanbomen langs de Westakkers, de seizoensbieren van de Roggeakker, de muizenruiters op de Uilendriehoek, de nieuwe inrichting van de Hondenkooi enzovoort.

Vaak met financiële steun via subsidies, vanuit de gemeente of provincie, maar ook particulieren en bedrijven die ons willen helpen. Dit voorziet echter niet in onze stichtingskosten, zoals verzekeringen, onderhoud van de website, lidmaatschappen en diverse andere uitgaven.

Oftewel: de Stichting Landschapsbeheer Aa-dal kan een onderstroom aan inkomsten goed gebruiken. Aangezien we de verzoeken tot sponsoring of donateurschap al vaker hebben gekregen, hebben wij gemeend ook dit onderdeel professioneler op te pakken en voor iedereen open te zetten. Wij noemen het “Vrienden van SLA”.

Het is een jaarlijks terugkerend verzoek, oftewel je zit nergens aan vast. Weet dat de stichting een ANBI-status heeft dus doe daar je voordeel mee.

Jaarlijks benoemen wij in ons jaarverslag hoeveel er via “Vrienden van SLA” is binnen gekomen en hoe wij dit hebben aangewend. Dank op voorhand voor jullie support en geniet van hoe wij samen met de vrijwilligers de omgeving mooier maken!

Wintertripel

In deze nieuwsbrief tevens de aankondiging van onze nieuwste bier. Mooi passend in de traditie van een bier per seizoen, deze keer een mooie wintertripel. Wederom gemaakt met rogge van ons eigen perceel aan de Westakkers en in de brouwerij van d’n Draok uit Balkum.

Sommige zijn nog aan het nagenieten van de heerlijke herfstbock die we onlangs uitgeleverd hebben (en wederom volledig uitverkocht). Ook de wintertripel is een heerlijk speciaal bier om lekker bij de kachel van te genieten. Helemaal als je daarvoor buiten actief bent geweest in de natuur, je eigen tuin of wellicht met SLA.

Het bierteam, bestaande uit Ragnar Brouwer (what’s in a name), Marjon Vinke, Bart van Helvoirt, Gerda en Willem Hazenberg, Harry Hendriks en onze voorzitter Maarten Post, hebben het tripelbier al geproefd. Het heeft een volle zoete smaak en een heerlijke nasmaak. Ondanks dat er 8% alcohol in zit is het zeker niet te zwaar.

Met de feestdagen voor de deur is dit een mooie gelegenheid om cadeau te doen aan familie en vrienden, maar ook bijvoorbeeld als origineel relatiegeschenk in een meer zakelijke setting!

De prijs per flesje is EUR 2,85 inclusief statiegeld en ze worden per 4 (in een cadeauverpakking), 12 of 24 flesjes verkocht.

De stichting houdt een klein deel van de opbrengst over ter dekking van de kosten van het roggeperceel. Denk aan de kosten voor het ploegen, inzaaien en dorsen van de rogge om de cirkel rond te maken. Dat noemen ze tegenwoordig regeneratieve landbouw!

Op zaterdag 16 december vanaf 13:30 uur kan je bestelling opgehaald worden op de werkplaats van Jeroen Charpentier op Laar 40 te Berlicum. Dat is “toevallig” ook het moment dat de vrijwilligers van de stichting het jaar afsluiten. Zie hier voor meer info hieromtrent, waar je je ook aan kan melden als je gezellig mee wil doen met de jaarafsluiting.

De bestellers na 16 december krijgen separaat een mail met een nieuw uitlevermoment. De planning is om dit periodiek te doen. En dat voor ieder seizoen een nieuw bier uitgebracht wordt.

We hopen dat iedereen net zo enthousiast is als rondom de herfstbock en als het bierteam zelf!

Kerstmarkt Middelrode

Als laatste willen we jullie op de hoogte brengen dat SLA dit jaar voor het eerst op de kerstmarkt van Middelrode staat (vrijdag 8 december van 16:30 – 20:00 uur). Uiteraard met onze eigen bieren, maar ook vooral om mensen mee te nemen in wat wij doen in en rondom het Aa-dal.

Proost, alvast fijne feestdagen en veel dank voor de “Vrienden van”!

Namens het bierteam en het bestuur!

In de vorige nieuwsbrief spraken we nog over een natte maand maart; inmiddels is het bijna 6 weken droog geweest en zit er eindelijk wat regen in de lucht. Kortom, we wachten met spanning wat de zomer ons nog gaat brengen.

Dit jaar zijn we vroeger gestart met het maaien in de Uilendriehoek. En niet alleen eerder, maar ook gefaseerd, dat wil zeggen niet alles in één keer. Enkele van onze vrijwilligers hebben hiervoor een veldcursus bezocht, georganiseerd door weer een andere vrijwilliger Annemarie van de Heuvel.

En al dat maaien en afvoeren moet leiden tot verschraling waardoor grassen minder voet aan / in de grond krijgen en allerlei plantensoorten die kenmerkend zijn voor natuurlijk grasland meer kans krijgen. Dat laatste wordt periodiek geïnventariseerd door vrijwilligers van de werkgroep Inventarisaties. Eve van Kaathoven, lid van die werkgroep, schrijft daarover het volgende:

==

We hebben het stuk opgedeeld in drieën: het deel rond de entree / de boom met de uilenkast, de hoogstamboomgaard en het deel waar de muizenruiters staan (de eigenlijke ‘Uilendriehoek’). In de boomgaard is dit gedaan door het pad in het midden als scheidslijn te pakken: de voorste strook gezien vanuit de weg is droger, het achterste gedeelte ligt aan een sloot en is natter. De hele boomgaard ligt overigens laag en is sowieso nat.

Bij de entree / de uilenkast zijn 13 plantensoorten waargenomen. Opvallend hierbij is het effect van regelmatige betreding door mensen. Hierdoor zijn lage kruiden iets talrijker: smalle weegbree, paarse dovenetel en zachte ooievaarsbek bijvoorbeeld. Rondom de jonge Canadese populieren en de Uilenboom voeren typische planten voor bosranden de boventoon, zoals brandnetel, fluitenkruid en kleefkruid.

In het deel met de muizenruiters waren we blij verrast met de opkomst van de kleine ratelaar, een halfparasitair plantje. Dit wil zeggen dat zij een deel van haar voedingsstoffen zelf opneemt, maar zich ook aan de wortels van m.n. grassen bindt en van deze voedingsstoffen ‘steelt’. Hierdoor groeit het nabije gras minder hard. Wanneer je een bloemrijke weide wilt, moet je de groeikracht van het gras onderdrukken om te zorgen dat de bloemen een kans krijgen. De ratelaar is in december 2022 op twee plekken op de Uilendriehoek gezaaid met als doel hierbij te helpen de grassen terug te dringen. Het is een moeilijk plantje om uit zaad op te kweken, dus dit was echt een cadeautje! Hier zijn 27 soorten waargenomen, waarbij verrassend veel in de randen. Hier werden drie soorten ereprijs waargenomen: gewone, klimop- en veldereprijs. Ook vonden we gewone en kluwenhoornbloem, vogelwikke en grote aantallen gewone veldkers. In het midden zijn minder bloeiende soorten gevonden, maar wel de kleine ratelaar, biggenkruid en één boshyacint, waarschijnlijk uit zaad van een nabije tuinplant gekomen. In de noordelijke hoek is zevenblad aanwezig, het lijkt erop alsof hier tuinafval is neergelegd waarin deze is meegekomen.

Juni is de grassenmaand bij uitstek. Waar we in april nog moesten gissen naar de identiteit van de verschillende grassensoorten, zijn ze in bloei makkelijker te identificeren. En de verschillen tussen de hoogstamfruitboomgaard en de Uilendriehoek zijn groot. De boomgaard kleurde paars van de witbol. Dit is een teken dat de grond nog vrij voedselrijk is. Ook komt hier en daar Italiaans raaigras op, een cultuurplant en een restant uit de tijd dat hier 4 jaar geleden nog koeien liepen. Het is dus nog niet zo lang geleden dat deze grond bemest werd, en dit is te zien: vrij weinig bloemen kunnen concurreren met het gras.

In de Uilendriehoek daarentegen zie je weinig witbol. Er komt veel glanshaver op, een prachtig hoog gras dat bij uitstek geschikt is voor droogboeketten. In het midden, waar het meest gemaaid en gehooid wordt, is het gras een stuk lager en daar komt ook rood zwenkgras voor. Dit is een fijn, laag grasje dat hier niet overschaduwd wordt door hogere grassen.

Natuurlijk komen we ook een heleboel beestjes tegen. De kevers en wantsen vallen het meest op; zij blijven mooi stilzitten voor de foto. Er zijn veel elzenhaantjes vanwege de rand van elzen, hun voedsel bij uitstek. Gewone doolhofspinnen maken complexe webben op de grond, deze zijn driedimensionaal en moeilijk te ontsnappen voor hun prooi. Pyamawantsen, groenen wantsen, zuringgrantwantsen, het klinkt als fantasienamen !

==

Zoals uit bovenstaande blijkt heeft een grotere plantenrijkdom vaak direct effect op insecten, vogels en zoogdieren. Zo kan het bijna geen toeval zijn dat de er in de 2 uilenkasten op en rond de Uilendriehoek weer 5 jonge steenuilen zijn grootgebracht !

Juni – Hooimaand doet zijn naam eer aan: met dank aan Peter van Gaal en Jeroen Charpentier zijn naast de Uilendriehoek ook Hondenkooi, Kerkenpad, Boomgaard en ‘perceel van Reinier’ inmiddels gemaaid en gehooid.

Heeft de droge noordoosten wind voor het drogen van het gras zo zijn voordelen: de jonge aanplant heeft het daarentegen hard te verduren. De Gieterbrigade Bomen & Struiken is dus al enkele weken actief! Ook de haag langs het roggeperceel heeft van Willem de volle lading gehad dankzij het grondwater van Fred. Bomen en struiken zijn vaak taaie rakkers: nu maar hopen dat het grootste deel deze zomer overleeft.

De aanpalende rogge heeft daar trouwens geen last van en staat mooi af te rijpen om medio juli te worden gemaaid. Dan komen de traditionele landbouwmachines van de Stofvreters uit Vinkel weer van stal. Heb je wel wat met deze oude technieken of heb je boerenbloed in de aderen stromen; we zijn nog op zoek naar een vrijwilliger die onze contactpersoon wil worden voor de Stofvreters.

En als er dan geoogst wordt hebben we weer een nieuwe voorraad rogge om ………………..o.a. bier van te maken. Dit keer een zomers, hoppig blondje dat naar verwachting vanaf half juli beschikbaar is. Er komt tzt nog een apart bericht over bestelwijze en afhalen.

En terwijl we buiten kunnen genieten van het resultaat van al onze werkzaamheden wordt er achter de schermen met allerlei partijen gesproken over toekomstige plannen. Zo heeft het bestuur kennis gemaakt met de nieuwe wijkmakelaar Mike Venrooij en hebben alle (!) wethouders in zijn kielzog een veldbezoek gebracht aan het Voedelbos en aanpalende terreinen. Tijdens dat bezoek zijn er allerlei kansen en plannen langsgekomen; mooi om te merken dat de gemeente graag met onze ‘burgerinitiatieven’ meedenkt. Zo wordt, op aangeven van de Volkstuinvereniging, door Ragnar Brouwer en Annemarie van de Heuvel momenteel verkend wat de mogelijkheden zijn om het (grond)water in de Boomgaard en aanliggende terreinen beter vast te houden. We doen dat samen met de Heemkundekring en de aanliggende particuliere eigenaren. Ook hebben we de gemeente aangeboden een plan te willen maken voor de grasstrook & bomen op de westakkers, immers de bomen aldaar lijken voor het 2-de achtereenvolgende jaar te verdrogen.

Oeps, bijna vergeten te vertellen dat het een komen en gaan is op ons Voedselbos. Daarmee niet alleen doelend op Ad en zijn helpers, dat is oud nieuws, maar op allerlei geïnteresseerde clubjes die door Albert, Eve, Piet, Jacinta en andere vrijwilligers worden rondgeleid. Het gaat misschien wat ver om te roepen dat we nationale bekendheid genieten, maar in Brabant staan we letterlijk op de kaart ()!

Om af te sluiten met goed nieuws: het ‘perceel Reinier’ komt vrijwel zeker onder beheer van onze Stichting en wordt samengevoegd met het roggeperceel. Voor het totaal wordt een nieuw inrichtingsplan gemaakt en gaan we komende winter aan de slag. Naast rogge komt er dan ook ruimte voor gerst en gaan we extra hagen planten, waardoor het lanschap kleinschaliger wordt en de biodiversiteit zal toenemen.

We wensen iedereen een fijne zomer en op zijn tijd (‘s nachts) wat regen….

Bestuur Stichting Landschapsbeheer Aa-dal